Een ongevraagd advies
Sinds 2013 werkt Wiek-II aan duurzame energie voor de regio Arnhem-Nijmegen. We doen dit samen met de lokale gemeenschap. We zien kansen voor een toekomstbestendige, duurzame energievoorziening, met zeggenschap voor de inwoners van de regio.
Om draagvlak voor nieuwe energie te creëren vinden wij dat energiebeleid moet worden overgelaten aan de direct betrokkenen. Aan bewoners, lokale bedrijven en organisaties. Niet aan passanten zoals consultants of investeerders, maar aan onszelf: Burgers Geven Energie.
Duurzame stroom voor 17 gemeenten
Sinds 2016 ligt er een opdracht om de 17 gemeenten in de regio met burgerprojecten van groene stroom te voorzien. Aan Wiek-II de taak om deze projecten te ontwikkelen of aan te leveren. De gemeenten gebruiken de elektriciteit voor de gemeentehuizen, straatlantaarns en rioolgemalen. Een mooi signaal en een flinke stap vooruit in de verduurzaming van de regio.
Vier jaar later zijn er twee projecten die daadwerkelijk stroom aan de gemeenten leveren. Dit zijn Windpark Nijmegen-Betuwe en drijvend Zonnepark Lingewaard, beide coöperatief vormgegeven. Van de 90.000 MWh die de gemeenten per jaar nodig hebben leveren we er nu 22.000. Om meer elektriciteit grootschalig op te wekken moeten meer burgerinitiatieven een kans krijgen. Gemeenteraden, die met de komst van nieuwe projecten moeten instemmen, blijken als het erop aan komt de energietransitie vaak als een bedreiging te zien. Er is weinig kennis en moed om echt door te pakken. Hun energiebeleid getuigt van weinig visie.
Het klopt dat de energietransitie veel impact heeft. Met energie uit wind, zon en water ontstaan de komende jaren nieuwe landschappen. Zo’n landschap heeft allerlei aspecten, niet alleen ruimtelijk, maar ook sociaal, economisch en organisatorisch. Onze omgeving verandert. Maar het is en blijft ons eigen landschap. Niemand anders kan voor ons bedenken hoe we dit het beste inrichten. Dat moeten we zelf doen. Samen. Alleen dan heeft de transitie kans van slagen.
Hoe niet – een casus
De kans moeten we wel krijgen. Dat is het probleem. Een recent voorbeeld komt uit de raad van de gemeente Zevenaar, op 13 mei bijeen om te besluiten over de energiestrategie. Een belangrijk moment, waarop de raad ambitie kan laten zien om klimaatdoelen te halen en actief aan de slag te gaan richting een duurzame toekomst. Een besluit met grote gevolgen voor de energievoorziening van 2030 en daarna.
Een spannende avond ook voor Wiek-II. De afgelopen jaren hebben we hard gewerkt om in Oud-Dijk Zuid en op het Gelders Eiland duurzame energie van de grond te krijgen. We bereiden hier innovatieve projecten voor, met draagvlak en zeggenschap van inwoners. Veel tijd hebben we besteed aan het bij elkaar brengen van mensen en lokale bedrijven om de plannen samen vorm te geven. De gemeente is op de hoogte van de plannen en toont zich in de meeste gevallen enthousiast.
Tijdens de raadsvergadering wordt de mooie plannen echter de kop ingedrukt. Het Gelders Eiland valt in de stemming af als een gebied met mogelijkheden voor duurzame energie. Andere plekken in de gemeente worden wel als kansrijk aangewezen. Het lijkt de raad niet uit te maken of een anonieme Duitse investeerder een project gaat realiseren of een door inwoners gedragen initiatief. Laat de raad haar electoraat zo eigenlijk niet in de kou staan?
Ook neemt de gemeenteraad een amendement aan dat alleen windmolens met een masthoogte van maximaal 50 meter toestaat. Maar turbines van deze hoogte zijn niet realistisch. Geen enkele ontwikkelaar kan hiermee uit de voeten. Een gemiste kans. De raad gooit het kind met het badwater weg. Voorlopig gebeurt er niets in Zevenaar. Jammer, want de gemeente heeft veel mogelijkheden. Als er straks van bovenaf projecten worden opgelegd, wat zeker zal gebeuren, hebben inwoners hier zelf niets over te zeggen.
Pak die kans
Om de energietransitie in de regio vorm te geven blijven er dan nog 16 gemeenten over. Wiek-II pleit ervoor de energievoorziening van onderop een kans te geven, een echte kans. Deelname van burgers moet geen sluitstuk zijn in de ruimtelijke besluitvorming. Voordat er besluiten worden genomen moeten projecten doorleefd zijn. Dit heeft tijd nodig. Het is zaak ons niet gek te laten maken door de druk vanuit bureaucraten ver weg in Den Haag en ons niet te laten ringeloren door consultants die afkomen op de procesgelden van de regionale energiestrategieën. Het is tijd om voor onszelf te kiezen. Dus, beste gemeenteraden, wees vooruitstrevend en pak die kans nu het kan.
Pim de Ridder, Wiek-II