De belangstelling om een energiecoöperatie op te richten is groot. Wil jij ook samen met stads-of buurtgenoten je eigen energie opwekken, maar weet je niet goed waar te beginnen? In dit artikel geven we je een stappenplan voor het oprichten van een energiecoöperatie.

Het aantal energiecoöperaties blijft groeien. In Nederland zijn nu 582 initiatieven van burgers om lokale duurzame energieprojecten op te zetten, met in totaal zo’n 85.000 leden. Een aanzienlijk aantal. Ook in onze provincie wekken burgers samen energie op. Gelderland telt 54 energiecoöperaties, waarvan zeker tien in de regio Arnhem-Nijmegen.

Wat is een energiecoöperatie?

Een energiecoöperatie is een vereniging van mensen die zich samen inzetten voor duurzame energie en energiebesparing. Je kunt lid of donateur worden van een energiecoöperatie en als je wilt (mag, hoeft niet) je ook actief inzetten voor de activiteiten van de coöperatie.

Energiecoöperaties hebben als doel om samen energie op te wekken – bijvoorbeeld zonne- of windenergie – of energiebesparing. Steeds meer energiecoöperaties leveren ook hun eigen energie aan leden. Een energiecoöperatie is vaak lokaal gebonden (dorp, stad of gemeente) en de leden besluiten samen over de koers en activiteiten van de coöperatie.

Waarom zou je een energiecoöperatie oprichten?

Er zitten verschillende voordelen aan het oprichten van een energiecoöperatie. Een belangrijke reden is het samen opwekken van energie uit lokale, groene bronnen. Ook het besparen van energie is een reden, want wat je niet verbruikt hoef je ook niet op te wekken. Door zelf het heft in eigen handen te nemen met de opwek van energie, worden we minder afhankelijk van energieleveranciers en (buitenlandse) producenten. Bovendien besluiten we zelf over de verdeling van baten en lasten van de energieprojecten. Zo kunnen we zorgen dat de winst uit projecten ook lokaal wordt besteed en deels ingezet voor maatschappelijke of leefbaarheidsprojecten.

De locatie van het toekomstige innovatieve energielandschap bij de Grift
Burgers bij hun eigen windmolens in Nijmegen

Energiecoöperatie oprichten in 5 stappen

  1. Sluit aan bij een initiatief bij jou in de buurt.
  2. Begin zelf: deel je verhaal of je idee
  3. Maak een plan
  4. Leg het vast
  5. Ga aan de slag: vertel het door, en door, en door en …

Stap 1 – Sluit aan bij een initiatief bij jou in de buurt.

Dit is misschien wel de meest eenvoudige stap: zoek aansluiting bij bestaande initiatieven en maak gebruik van hun kennis en ervaring. Op onze site vind je een overzicht van energiecoöperaties voor grootschalige opwek van energie (windmolens en zonneparken) in de regio Arnhem-Nijmegen. De website van HIER opgewekt geeft een totaaloverzicht van alle energiecoöperaties in ons land, met ook wijk- en buurtinitiatieven.

Stap 2 – Begin zelf: deel je verhaal of je idee

Misschien is bij jou in de buurt nog geen energiecoöperatie. Dan kun je zelf een energiecoöperatie oprichten. Daar komt best een hoop bij kijken, maar als je een goed idee hebt en bereid bent om er energie in te steken dan kan het. Dat blijkt wel uit het grote aantal energie-initiatieven in ons land.

Het begint dus met een idee om samen met mensen uit je omgeving duurzame energie op te wekken. Of het nou gaat om zonnepanelen op daken, een zonnepark of eigen windmolens, belangrijk in deze fase is: deel je verhaal met iedereen die het wil horen. Vertel het je vrienden, familie, buren en collega’s en vraag of ze mee willen doen. Verzamel mensen om je heen die net als jij enthousiast zijn en willen helpen om het idee uit te voeren. Samen sta je sterk en kom je verder.

Stap 3 – Maak een plan

Als je een eerste groep enthousiastelingen om je heen hebt verzameld – een handjevol is al genoeg –  dan is het handig om samen een ‘plan de campagne’ te maken. Hierin beschrijf je je doel en wat je gaat doen om dit te halen. Zo’n plan is handig voor jullie zelf, maar ook om je idee te delen met andere partijen, zoals een bank of de gemeente.

Hieronder zie je de onderdelen in je plan. Kies wat je eerst wil gaan doen.

  • Wat ga je doen (doel)?
  • Met wie en voor wie (doelgroep)
  • Hoe ga je het doen? (aanpak)
  • Wat heb je nodig om je doel te bereiken (mensen en middelen)
  • Hoe ga je dat organiseren (organisatie(vorm)
  • Wat kost het en hoe ga je het betalen? (financiën)
  • Hoe zorg je dat zoveel mogelijk mensen meedoen? (communicatie)
  • Wanneer ga je wat doen? (planning)

Bij HIER opgewekt vind je voorbeelddocumenten waarmee je snelle stappen kunt zetten en (eventueel) kosten bespaart. Een handige checklist vind je ook op Nudge, Buurten met energie.

Stap 4 – Leg het vast

Als je op papier hebt gezet hoe je organisatie eruit gaat zien, dan maak je het officieel. Leg het vast bij de notaris en schrijf je in bij de Kamer van Koophandel. Ook heb je een bankrekening nodig.

Leg je plan ook voor aan de gemeente of provincie. Misschien kunnen zij helpen om je project op te starten, met bijvoorbeeld een lening of subsidie.

Stap 5 – Ga aan de slag: vertel het door, en door, en door en ….

Als je plan op hoofdlijnen klaar is ga je aan de slag. Verdeel de rollen en taken: wie doet wat? In de praktijk blijkt dat vaak heel veel kennis en kunde in een groep aanwezig is. Voor een initiatief op wijk- of buurtniveau is dat meestal genoeg. En vertel anderen vooral over jullie plannen.

De ontwikkeling van een wind- of zonnepark vereist specifieke kennis, die meestal niet of bij slechts een enkele vrijwilliger aanwezig is. Ook kost de ontwikkeling van zo’n groot energieproject een hoop tijd. Meer dan vrijwilligers doorgaans kunnen opbrengen. In zo’n geval is het handig om professionele hulp in te schakelen.

Diverse organisaties in ons land steunen lokale energie-initiatieven, zoals het platform HIER opgewekt en de brancheorganisatie Energie Samen. In de regio Arnhem-Nijmegen is Burgers Geven Energie hét netwerk om kennis en ervaring uit te wisselen.

Tot slot nog een belangrijke tip: Maak het leuk en vier je successen! Dit zijn je kersen op de taart.

Meer weten? Bestel het gratis handboek Collectief Energie Opwekken

Speciaal voor energie-initiatieven in de regio Arnhem-Nijmegen hebben we het Handboek lokale energie-opwek gemaakt met handige tips. Download hem gratis via het formulier op deze pagina.

Infographic stappenplan Energiecoöperatie oprichten
Wil je zelf aan de slag met een duurzaam project? Bewaar en deel deze infographic met mede energieburgers!