‘Als we niets doen, ligt het voordeel bij een ander’

Terugblik Meet Up Peperbus Energie, 30 januari 2020

Donderdag 30 januari was de eerste Meet Up van coöperatie Peperbus Energie. Zo’n tachtig mensen kwamen naar Kulturhus de Borg in Babberich voor de presentatie van een voorkeursmodel voor het Energiepark Oud-Dijk Zuid. De reacties varieerden van voorzichtig positief – ‘Als we niets doen zetten de grote jongens windmolens en zonnepanelen op plekken die wij niet willen-  tot bezorgd-kritisch ,‘Wat is de impact op de omgeving’. Een terugblik.

De Meet Up was de vierde in een reeks van bijeenkomsten die Burgers Geven Energie tot nu toe organiseerde samen met de initiatiefnemers van het plan voor Energiepark Oud Dijk Zuid. Pim de Ridder van Burgers Geven Energie bracht de ‘smaakmakers’ van coöperatie Peperbus Energie in kaart. ‘Een energiepark levert overlast op voor de buurt, maar kan ook positieve dingen met zich meebrengen’, stelde De Ridder, die inwoners in de regio Arnhem-Nijmegen helpt bij het ontwikkelen van lokale duurzame energieprojecten. In zijn presentatie schetste hij de potentiële waarde van Peperbus Energie voor de mensen uit de buurt: de inwoners van Babberich, Groot Holthuizen en Didam Zuid.

De potentiële waarden van Peperbus Energie

1. Financieel: met een eigen duurzame energievoorziening blijven de financiële opbrengsten in de buurt. Geld dat overblijft na verkoop van energie gaat in de portemonnee van de coöperatieleden en kunnen worden gebruikt om de leefbaarheid in de wijken en dorpen te verbeteren. Het geld verdwijnt niet in de zak van grote energiebedrijven of investeerders, maar blijft in de regio.

2. Sociaal: lokale energie-initiatieven brengen mensen samen. Overal waar lokale energieprojecten ontstaan komen mensen samen. Ze drinken koffie met elkaar, raken in gesprek en wisselen ideeën uit over hoe we samen onze omgeving beter of mooier kunnen maken. Lokale energie-initiatieven kunnen zo positief bijdragen aan het contact en de sfeer in een wijk of dorp.

3. Duurzaam: we wachten niet langer, we bouwen hier en nu aan een toekomstbestendige energievoorziening, voor onszelf, onze kinderen en de natuur. De aarde warmt op en het klimaat verandert door de uitstoot van CO2. Dit komt voor een groot deel door het gebruik van fossiele brandstoffen. Tegelijk willen we met z’n allen energie blijven gebruiken om onze huizen te verwarmen en onze mobiel op te laden. Om de aarde leefbaar te houden, voor onze kinderen en andere mensen die na ons komen, moeten we overstappen op nieuwe duurzame energiebronnen.

4. Regie: we doen het lekker zelf, los van grote energiebedrijven en buitenlandse investeerders. Voor onze energie willen we niet langer afhankelijk zijn van grote commerciële energiebedrijven of dubieuze investeerders. We willen zeggenschap en zelf beslissen over wat in onze buurt gebeurt. Niet een bedrijf ver weg, maar wij – de mensen van hier – beslissen hoe onze energie wordt opgewekt en waar de opbrengsten naar toe gaan. We wachten niet tot iemand over ons besluit, maar pakken zelf de regie.

In deze video geven buurtbewoners hun reactie op het idee van coöperatie Peperbus Energie

5. Profijt voor boeren
Naast profijt voor de buurt heeft het energiepark Oud Dijk Zuid uiteraard ook voordeel voor de grondeigenaren. De Ridder: ‘De boeren in dit geval stellen hun grond beschikbaar. Logisch dat ze in ruil daarvoor een vergoeding krijgen. Het mes snijdt aan twee kanten: voor de boeren is het een nieuw bedrijfsmodel, waarmee ze hun bedrijf kunnen voortzetten. De buurt profiteert van duurzame energie en de revenuen uit de stroomverkoop.’

6. Oprukkend bedrijventerrein tegengaan
De komst van het energiepark bij Oud-Dijk Zuid kan ook voorkomen dat op deze plek nieuw bedrijventerrein wordt aangelegd. ‘De locatie van het energiepark grenst aan het nabijgelegen bedrijvenpark 7Poort, dat op termijn mogelijk moet uitbreiden. Windmolens en zonnepanelen zijn een tijdelijke voorziening, ze staan hooguit 20 tot 25 jaar. Met het energieproject voorkomen we dat het bedrijventerrein verder naar het oosten oprukt en dat nog meer bedrijfsblokken worden gebouwd.’ Overigens kan een combinatie van bedrijventerrein, natuurelementen, duurzame energie en een verdienmodel voor de coöperatie Peperbus Energie ook een denkrichting zijn. Veel opties staan nog open en zijn bespreekbaar.

Voorkeursmodel: veel variaties mogelijk

Niek Willemsen van Burgers Geven Energie liet de deelnemers aan de Meet Up vervolgens zien hoe het energiepark in Oud-Dijk Zuid eruit zou kunnen zien. Met de input die buurtbewoners in eerdere sessies leverden maakte hij een voorkeursmodel. Dit gaat uit van een combinatie van 4 kleine windmolens (masthoogte 100 meter, tiphoogte 150 meter) en zonnepanelen. Genoeg om 36.000 MWh energie op te wekken. Daarmee kunnen alle huishoudens in Babberich, Groot Holthuizen en Didam Zuid van duurzame stroom worden voorzien.
‘Met zo’n project kun je allerlei kanten op”, aldus Willemsen. ‘Aan een windmolen zelf kun je weinig sleutelen, maar in combinatie met zonnepanelen en het omliggende landschap kun je variëren en het project een heel eigen uiterlijk geven, dat past bij de omgeving.’

De eenvoudigste variant, die meestal wordt toegepast, zijn windmolens en zonnepanelen op een rij. Financieel en qua energie levert dat het meest op. ‘Je kunt ook anders denken, kunstzinniger’, aldus Willemsen. ‘Denk aan een zonnepark in de vorm van graancirkels of een geluidscherm van zonnepanelen, waarmee je meteen de geluidsoverlast van de snelweg oplost. Voor landbouwers is een constructie waar panelen rechtop staan en koeien tussendoor lopen misschien interessant. Of een variant waarbij dwergvarkens onder de panelen scharrelen.’

Gebruik je fantasie, denk mee

Met creatieve oplossingen kan meerwaarde in het landschap worden gecreëerd. ‘In dit gebied ligt een vijver, waar nu veel vissers komen. Daarbij zou je ook een strandje kunnen maken of een wandelpad aanleggen. Rondom de windmolen past een uitkijktoren. Met bijenkasten onder de zonnepanelen stimuleer je de biodiversiteit. Zo krijgt het energielandschap extra waarde’, aldus Willemsen. Hij riep de deelnemers op om mee te denken en creatieve ideeën aan te leveren.

Wie het leuk vindt kan op een later moment meedoen aan een ontwerpatelier. Dit vindt plaats nadat het gemeentelijke beleid duidelijk is. ‘De gemeente neemt dit voorjaar een besluit over het lokale energiebeleid. Wij zullen een principeverzoek indienen voor ons plan voor Energiepark Oud-Dijk Zuid. Als de gemeente groen licht geeft, kunnen we verder met de ideeënvorming.‘

Afwachten of regie pakken?

Gespreksleider Ruud Schuurs noemde de geschetste werkwijze een voordeel van coöperatief werken. ‘Als energiecoöperatie maak je de afweging tussen een verdienmodel – wat levert een project in geld op – en de impact op de omgeving. De financiële component is dan niet per se de belangrijkste factor. Bij een commerciële ontwikkelaar zal dit minder bespreekbaar zijn.’
‘De energietransitie komt op ons af. Dit is je kans om mee te denken en mee te profiteren. Als je blijft afwachten bestaat de mogelijkheid dat de overheid straks – via het landelijk klimaatakkoord – gebieden gaat aanwijzen waar energie moet worden opgewekt. Dan heb je weinig meer te zeggen over wat er in jouw buurt gebeurt. Laat je dat op je af komen of pak je de regie door nu voor je eigen gebied een plan te maken?’

Enkele reacties uit de buurt

‘De haast die nu door de overheid wordt gemaakt om van het gas af te komen vind ik overtrokken. Ik denk dat we met ons gas nog jaren vooruit kunnen’, reageerde een buurtbewoner. ‘Dat neemt niet weg dat we moeten zoeken naar alternatieven. Ik vind geweldig wat hier gebeurt. Als we niets doen en het laten gebeuren zetten de grote jongens windmolens en zonnepanelen op plekken die wij niet willen. Het voordeel ligt dan bij een ander en niet bij ons. Daarom ben ik positief over het idee om het zelf te doen. Of het lukt is een vraag.’

Een ander: ‘We moeten zorgen dat mensen kunnen blijven eten. Ik vind het eeuwig zonde om landbouwgrond in te ruilen voor energieprojecten. Laat dit gebied zoals het is. Tegelijk steek ik de kop niet in het zand. Als we met elkaar beslissen dat we dit willen, laten we het dan goed doen. Richt het gebied zo in, dat we elders niets meer hoeven doen. Zo voorkomen we dat het landschap nog verder verrommelt. Ik heb liever één of meer grote molens. Die leveren meer rendement op, dan kleine projecten op meerdere plekken en dan kun je de omgeving goed compenseren.’

Zorgen in Nieuwe Kerkwijk

Vooral bewoners uit Nieuwe Kerkwijk in Didam Zuid maken zich zorgen. De nieuwbouwwijk ligt langs de snelweg A12, op ongeveer een kilometer afstand van de plek waar het energiepark is bedacht. In de wijk wonen veel jonge gezinnen, die net hun eerste huis hebben gekocht. ‘Net als mijn buren maak ik me zorgen’, aldus een wijkbewoner. ‘Wat betekent dit plan voor ons? Wat zijn de gevolgen voor onze gezondheid en de waarde van onze huizen? We hebben nu vrij uitzicht. Kijken we straks tegen windmolens aan? Ik begrijp best dat we nieuwe energievormen nodig hebben, maar ik vind dat hier een te positief beeld wordt geschetst en dat onvoldoende is gedaan om contact met onze buurt te zoeken’. Daarop volgde de hartenkreet van een andere buurtbewoner. ‘Vertel niet alleen het positieve verhaal, maar luister serieus naar de zorgen van omwonenden. Ga persoonlijk in gesprek met de inwoners in de Kerkwijk’. Aan dit verzoek zullen Peperbus Energie en Burgers Geven Energie gehoor geven.
Wil je nu al reageren, stuur ons een mail,

Vervolg

Peperbus Energie en Burgers Geven Energie organiseren de komende tijd een aantal activiteiten. Je bent van harte welkom. We houden je op de hoogte per mail, via onze nieuwsbrief, website en social media.

● 21 maart, 10-14 uur: excursie Windpark Nijmegen-Betuwe,
deelname gratis (inclusief busvervoer en lunch)
● april (datum volgt): Peperbus Energie: hoe geven we de coöperatie vorm?
Bijeenkomst voor iedereen die zich heeft aangemeld als aspirant-lid van Peperbus Energie.
● mei (datum volgt): College(reeks): Feiten en Fabels over duurzame energie.

Denk mee, praat mee, doe mee. Meld je aan!

Meedenken over het plan voor een eigen energievoorziening voor Babberich, Didam en Groot Holthuizen?
Lees de voorwaarden en meld je aan als (aspirant)lid van Peperbus Energie.

Wil je nu nog geen lid worden, maar wel op de hoogte blijven van activiteiten van Peperbus Energie en andere energie-initiatieven in de regio? Meld je dan hiernaast aan voor de nieuwsbrief van Burgers Geven Energie