Met Zonnepark de Grift in Nijmegen wekken we binnenkort duurzame energie op. Ook werken we aan biodiversiteit rond de panelen. Maar gaat dat eigenlijk wel samen? Landschapsecoloog Paul Chardon denkt van wel, mits op de juiste plek en met de juiste maatregelen. Samen met Wiek-II maakte hij een ecologisch plan voor Zonnepark de Grift, zodat insecten, vogels en kikkers straks een nieuw thuis vinden onder de zonnepanelen.
Zonneparken: negatief voor de natuur?
Dit is geen vraag die simpel met ‘ja’ of ‘nee’ beantwoord kan worden. Een zonnepark in een mooi natuurgebied zal inderdaad veel beschadigen. Maar leg je een zonnepark aan op een agrarische akker of een grasland, dan is er niet veel aanwezig om kapot te maken. Paul: ‘Je moet steeds goed kijken naar de uitgangssituatie. Een terrein met veel weidevogels bijvoorbeeld, daar moet je geen panelen leggen. Zodra een zonnepark nadelig is voor de natuur, laat het dan. Leg ze aan waar niet veel leven is. Op akkers of graslanden. Op deze plekken kun je maatregelen treffen die een positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit.’
Nieuw leven creëren
Het advies van Chardon luidt dus: kies een plek waar niet veel biodiversiteit aanwezig is én richt je zonnepark zo in dat je nieuwe biodiversiteit kunt creëren. ‘Ja, nieuwe biodiversiteit creëren, het kan’, stelt de ecoloog. ‘Een ‘clean’ zonnepark doet weinig voor de natuur. Een grasland met enkel lange rijen van zonnepanelen, daar maak je geen nieuw leven mee. Maar je kunt zonneparken zo inrichten dat meerwaarde ontstaat.´ Dat is precies wat Wiek-II doet bij Zonnepark de Grift. In samenwerking met Paul Chardon worden hier naast zonne-energie ook nieuwe natuur en nieuwe dieren verwelkomd. Hoe dan?
Opstelling van de zonnepanelen is cruciaal
Een belangrijk punt is de opstelling van de panelen. Je hebt rijen zonnepanelen, die in een landschap naast elkaar gerangschikt staan. Hoe dichter de panelen op elkaar staan, hoe minder zonlicht de bodem kan bereiken. Maar zonlicht is belangrijk voor leven. Als je de panelen nét iets uit elkaar zet, zodat de zonneschijn de bodem kan bereiken, kunnen er kruiden groeien tussen de panelen. Inheemse kruiden, zoals margrieten en fluitenkruid, zijn erg belangrijk. Kruiden zijn een voedselbron voor insecten en ze geven beschutting.
Combinatie van zonnepark en biodiversiteit
‘Daarbij gaan we bij Zonnepark De Grift struweel aanplanten. Struweel zijn struiken die in Nederland al voorkomen. In het voorjaar geven ze bloesem, en dus nectar en stuifmeel voor insecten. Op insecten komen vogels af. In het struweel kunnen vogels hun nesten bouwen en in het najaar komen er bessen aan de struiken. Deze combinatie van zonnepark en ecologie is een win-win en zorgt voor meer biodiversiteit op wat nu een akker is.
Bij De Grift loopt een belangrijke sloot door het park heen. Deze sloot krijgt natuurvriendelijke oevers, zodat flora en fauna zich daar beter kunnen settelen. De waterkwaliteit neemt toe, wat ook weer een positieve invloed heeft op de vissen in het water. Dan kunnen de kikkers ook weer zonnen op de oever. Ja, dat doen ze dus.’
Alles is met elkaar verbonden
Paul: ‘Als je voor de ene soort iets doet, heeft dat weer invloed op een andere soort. Alles is met elkaar verbonden.’ Het gaat altijd weer over de juiste afweging, en verder kijken dan enkel de duurzame energie opbrengst. Veel ontwikkelaars zijn vooral bezig met het maximaliseren van hun opbrengst. Hoe meer panelen, hoe meer opbrengst.
Als je struweel gaat aanplanten, kun je een paar panelen minder plaatsen. En hoezo, groen rondom de voet van je windmolen? Dat draagt niet bij aan de opbrengst, maar kost wel geld om aan te leggen en te onderhouden. In de ogen van commerciële ontwikkelaars misschien niet een ideale keuze. Paul: ‘Dat is zonde. Elk menselijk handelen heeft invloed op de natuur, daar moeten we bij stilstaan. En waar nodig, moeten we dat omzetten in iets positiefs’.
Het hoogst noodzakelijke uit de omgeving halen, met respect voor alle aspecten van de natuur. Dat is ook het streven op De Grift: zonnepanelen op een groene strook waar zich al een aantal windmolens bevinden en struiken, kruiden en mooie slootoevers. Deze plekken zijn een voedselbron of vormen een schuilplek aan dieren. De panelen zelf fungeren zelfs als uitkijkpunt voor sommige vogels.’