Zondagmiddag, op de boerderij van de familie van Casteren in Wijchen. Vader Jan, dochter Britt (20) en zoon Erwin (18) nemen ons mee in wat de boerderij voor hen betekent en hoe zij als boer en ondernemer kunnen bijdragen aan de energie van de toekomst. Op hun grond zijn plannen voor een duurzaam energielandschap.
Britt vertelt graag samen met haar broer Erwin over hun boerderij en de energieplannen op hun terrein. Vader Jan schuift aan tijdens het gesprek.
Kunnen jullie iets vertellen over de energieplannen op jullie terrein?
Jan: ´Onze boerderij telt 87 hectare landbouwgrond, waarvan 40 hectare langs het industrieterrein Bijsterhuizen. Voldoende ruimte dus om een deel beschikbaar te stellen voor windmolens en zonnepanelen. In 2014 hebben we ons met vijf ondernemers verenigd in Wind in Wijchen BV, met de ambitie om samen met inwoners en lokale bedrijven eigen, duurzame energie op te wekken. Het oorspronkelijke plan was om drie windmolens te plaatsen. Aan dat plan is twee jaar geleden het idee voor een zonnepark toegevoegd. Samen vormt dat het Energielandschap Bijsterhuizen.´
Was je meteen enthousiast om hiermee aan de slag te gaan?
Jan: ´Aan de ene kant voelt het noodzakelijk om de boerderij financieel zeker te stellen voor de toekomst. Tegelijk vind ik het een mooie kans om op een nieuwe manier te ondernemen en bij te dragen aan een duurzaam dorp. Daarnaast vind ik de techniek om energie op te wekken met wind prachtig.´
Britt: ‘We zien dat veel boerenbedrijven andere inkomstenbronnen kiezen, zoals kinder- en ouderenopvang of een camping. Zelf had ik wel eigen zuivelproducten willen produceren en verkopen, maar helaas zitten we niet op een gunstige locatie voor de verkoop. De stappen die we nu zetten richting een energielandschap met windmolens en zonnepanelen, is voor ons de oplossing om boer te blijven.’
Erwin zit in de zesde klas van het VWO en wil hierna naar de agrarische hogeschool. Hij wil de boerderij overnemen. ‘Ja, ik heb er zin in, ondanks alles wat er in de toekomst extra bij komt kijken. De afwisseling van het werk vind ik heel fijn. Lekker buiten op het land en met de dieren.’
Waarom kiezen jullie voor zowel wind als zon?
Erwin: ‘Het voordeel van het koppelen van een zonnepark aan windmolens is dat je dezelfde kabels kunt gebruiken. Je hebt dan een constante stroomtoevoer en betaalt minder netbelasting. Dat geheel van zon en wind samen noemen we het energielandschap. De energie wordt via het elektriciteitsnet van Liander verdeeld en gaat onder meer naar het bedrijventerrein Bijsterhuizen, dat recht tegenover ons perceel ligt.’
Wat is de rol van Wind in Wijchen?
Jan: ‘In feite verhuren wij onze grond aan Wind in Wijchen BV. De opbrengst van die huur is hoger dan wanneer we de grond inzetten voor landbouw. Dit maakt het voor ons aantrekkelijk. Wat mij betreft heel belangrijk: zorg dat je als boer zelf meedoet.’
Britt zit in het derde jaar van de agrarische hogeschool. Na haar opleiding wil ze graag in de landbouw werken, maar ze heeft geen ambitie om de boerderij van haar vader overnemen. Wel gaat ze zeker een dag in de week haar broer helpen, bijvoorbeeld met koeien melken.
Wordt in jouw opleiding aandacht besteed aan nieuwe verdienmodellen voor agrariërs, zoals de winning van energie uit wind en zon?
Britt: ‘Duurzaamheid komt wel terug in de opleiding, maar gaat vooral over hoe je je eigen bedrijf kunt verduurzamen. Het gaat niet over energie-opwek en hoe je als boer daar geld aan kunt verdienen. Misschien komt dat nog wel.’
Wanneer kunnen we het energielandschap Bijsterhuizen definitief bewonderen?
Jan: ‘Als de gemeente meewerkt hebben we een jaar nodig voor de vergunning. Dan duurt het nog ongeveer een jaar om het energielandschap te bouwen. Tegen die tijd hebben we er negen jaar opzitten: negen jaar aan rapportages en een flinke investering verder.’ Als ondernemer had hij graag gezien dat dit sneller was gegaan.
Verwacht je nog uitbreiding in de toekomst?
Jan: ‘Idealiter produceren we in de toekomst ook waterstof, voor de bedrijven op Bijsterhuizen. Die kunnen daar dan bijvoorbeeld vrachtwagens op laten rijden.’
Heb je nog tips voor andere boeren die overwegen om dezelfde stappen te zetten?
Jan: ‘Leer van boeren die het al hebben opgepakt en werk samen met je omgeving. Doe het vooral zelf, maar hou er rekening mee dat het lang kan duren. Die tijd kun je niet in je boerderij steken. Daarnaast kosten de onderzoeken en rapporten veel geld. Uiteindelijk is het wel leuk om in een andere branche te ondernemen.’