Interview I Dimitri Horsthuis: Niet stoppen bij eerste station

In juni 2017 hebben zeventien gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen een contract gesloten voor de levering van elektriciteit voor de komende vijf tot twintig jaar. Afspraak is dat deze energie duurzaam wordt opgewekt met nieuwe projecten in de regio. Welke kansen liggen er en waar zitten eventuele knelpunten? We maken een ronde langs de duurzaamheidwethouders van de deelnemende gemeenten om ze te vragen naar hun ambities op het gebied van de energietransitie en de bijdrage die zij (concreet) denken te leveren in de komende vier jaar. In de gemeente Overbetuwe spreken we wethouder duurzaamheid Dimitri Horsthuis-Tangelder van Gemeentebelangen Overbetuwe.

Vertel, hoe belangrijk is duurzaamheid bij jullie?

We hebben als gemeente vorig jaar de Routekaart Duurzaamheid vastgesteld, met een aantal afspraken. Vooral op hoofdlijnen: we moeten iets gaan doen en dit zijn eventuele opties. Wat zijn de mogelijkheden die we zelf hebben als gemeente en waar lopen we tegenaan? De afgelopen maanden is meer concreet geworden wat we als gemeente moeten gaan doen om in lijn te gaan lopen met het klimaatakkoord. En dat is breder dan zonnepanelen en windturbines. Je moet kijken hoe je met energie omgaat. Elke wethouder heeft met duurzaamheid te maken en de raad verwacht actie op het gebied van duurzaamheid. We hebben een extra bedrag van twee ton gekregen om de doelstelling te kunnen verwezenlijken.

Over welke doelstelling gaat het dan?

In 2020 moeten we op een bepaald niveau zitten, in 2025 en zo verder tot 2040. Ik kan heel erg inzetten op het plaatsen van zonneparken en windturbines maar ik vind het belangrijker om mensen mee te nemen in de opgave waar we voor staan. Het is net zo relevant om woningen te isoleren, of met ondernemers over mobiliteit te praten. Je moet het hele aspect breed pakken. Het is niet het een of het ander. Als we nu nog de discussie moeten voeren of we een zonnepark willen óf windturbines óf de daken vol gaan leggen; dan hebben we niet begrepen voor welke opgave we staan. Het is en, en, en. Je bent nu nog in controle om te beslissen waar je het wil en waar je met je buurgemeente elkaar gaat versterken in dit traject. Nu zie je af en toe een windturbine en een zonnepark. Als we dat over de hele uitdaging neerleggen waar we voor staan, is er echt nog wel wat te doen.

Wat gaan jullie doen?

Vanuit de Toekomstvisie is gekozen om te bekijken wat de mogelijkheden zijn binnen de A15-zone. Concreet hebben we daar drie projecten: zonnepark Hemmen, Zonnepark Overbetuwe en De Aamse Plas op bedrijventerrein De Aam. Dat is een industriegebied met een plas waar je recreatief niets mee kunt. Ideaal voor het plaatsen van zonnepanelen op water.

Jullie gaan dus voor zonneparken.

Niet zomaar zonneparken. We willen een zonneveld dat meedraait met de zonnestand, waardoor je nog meer opbrengsten hebt. Langs de A15 tussen de knooppunten Valburg en Ressen een van de grootste zonneparken van Nederland, met ongeveer 160.000 panelen die voldoende stroom leveren voor 13.000 woningen, oftewel 70 procent van alle huishoudens in Overbetuwe. Daar willen we inwoners en coöperaties van inwoners en ondernemers bij betrekken. Wat lijkt mensen goed, wat lijkt mensen minder goed? Kunnen we het bijvoorbeeld combineren met groen? Of het zonnepark hoger leggen om er schapen onderdoor te laten grazen?

Komen er ook windparken?

We hebben twee projecten met windturbines. Bijvoorbeeld bij Park 15, daar komen vier windmolens. Dat is ook een samenwerking met supermarktketen Lidl, die daar een groot distributiecentrum gaat plaatsen. Dit distributiecentrum wordt direct op de molen aangesloten.

Werken jullie samen met andere gemeenten?

Met onze buurgemeente Nederbetuwe kijken we naar regionale samenwerking bij Hemmen. Als Nederbetuwe daar windmolens neerzet, wat nu de intentie is, dan kunnen wij dat combineren. We zijn met Alliander in gesprek of de zes windmolens die daar gepland zijn kunnen worden afgewisseld met een zonnepark. Als de zon schijnt, waait er minder wind en zo kunnen we dat opvangen. De aansluiting op het netwerk is op dit ogenblik de grootste uitdaging. Op bepaalde plekken heeft Alliander onderstations waar we prima windmolens kunnen plaatsen, maar dat zijn dan weer niet de plekken waar wij ze willen hebben.

Is het lastig om burgers mee te krijgen?

Soms, maar dat ligt vooral aan de wijze van communiceren. Je moet mensen vooraf goed informeren en ze de mogelijkheid geven te participeren in een traject. Communiceren en participeren zijn de kernwoorden om een project succesvol te maken. We hebben hier bijvoorbeeld het traject doorlopen van WATBETERS. Dat is een initiatief vanuit een coöperatie die is opgezet in samenspraak met de gemeente, scholen en bedrijven om de daken vol te leggen met zonnepanelen. Inwoners kunnen daarbij zonnepanelen kopen zonder ze op hun eigen dak te leggen. De revenuen die je daaruit krijgt moeten ook weer teruggaan naar het dorp. Daarmee zit er een heel maatschappelijk aspect achter: het geld vloeit terug naar de plek waar de panelen zijn betaald. Je kunt daar een ontwikkeling doormaken op sociaalmaatschappelijk vlak en weer investeren in duurzaamheidsprojecten.

Werkt dat goed?

Het is wisselend. Mensen willen vaak toch hun eigen panelen zien en dat is lastig als ze bijvoorbeeld op een bedrijvenpand liggen. Liggen ze in een zonnepark, dan gaan mensen kijken naar de ontwikkeling. Het wordt dan iets meer van jezelf: ‘Kijk, daar liggen mijn paneeltjes!’ Mensen kijken er op een andere manier naar.

Voor zonneparken is dus wel draagvlak?

Als je mensen alleen vraagt of ze zonnepanelen in de achtertuin willen, dan zegt iedereen nee. Maar leg je ze uit waarom, hoe we het gaan realiseren, dat we de hulp van de inwoners nodig hebben en dat ze kunnen meedenken in de oplossingen, dan ga je een heel ander traject met elkaar aan. Wij hebben niet alle wijsheid in pacht. Als je de goede mensen bij elkaar brengt, denk ik dat het alleen maar een succes kan worden. Gewoon door naar elkaar te luisteren.

Waar maken mensen zich zorgen over?

Sommige mensen vragen bijvoorbeeld of zo’n zonnepark gaat brommen of geluid maakt. Door ze erbij te betrekken, kun je met elkaar praten over de voors en tegens van zo’n park. Als je een jaar geleden had gezegd dat je bij zonnepanelen last kunt krijgen van schittering, had ik dat vreemd gevonden. Nu er een park langs de snelweg ligt, weten we wat schittering betekent. Dat soort aspecten moet je met elkaar bespreken.

Heb je er vertrouwen in dat het gaat lukken?

Ik ben realist. Er zijn altijd mensen die je niet aan boord krijgt en er zijn altijd tegenstanders, maar ik wil het gesprek gevoerd hebben. Welke bezwaren hebben mensen? Mensen hebben een mening en doen duidelijke uitspraken maar ze willen ook participeren en meedenken om te kijken of we iets op een andere manier kunnen invullen. Je gaat met elkaar een verbinding aan en als een project dan wordt gerealiseerd, wil ik er heel graag bij zijn om samen het feestje te vieren. Dan hebben we het met z’n allen gedaan.

Zijn inwoners veel bezig met duurzame projecten?

Het leeft zeker onder mensen maar het hangt er ook van af welke partijen je spreekt. Mensen die in de buurt van een project wonen geven aan dat ze er niet blij mee zijn maar ze snappen wel dat het er moet komen. Ze zijn vooral blij dat er naar ze geluisterd wordt. Ondernemers en agrariërs zijn vaak minder blij. Als je ze uitlegt dat we het graag willen centreren en niet willen versnipperen, dan snappen ze dat ook. Ik ga een agrariër niet overtuigen maar ik wil wel goed het gesprek aangaan.

Het blijft toch niet alleen bij praten?

Ik heb de opdracht van de raad gekregen om het allemaal te realiseren. Ik ben ook van het doorpakken. Maar dan wel op basis van participatie en communicatie. Wat we doen, doen we goed en via de juiste weg. Als ik snelheid had willen maken had ik aan Alliander kunnen vragen waar zij capaciteit hadden en dan zet ik daar windmolens of zonnepanelen neer. Klaar. Maar dat is niet hoe je politiek moet bedrijven en hoe de politiek met mensen moet omgaan. Het gaat erom hoe je de verbinding zoekt.

Waarom ben jij wethouder duurzaamheid geworden?

We mochten aangeven waar onze ambitie lag en dat is bij mij duurzaamheid omdat ik vind dat we een hele mooie routekaart hebben waarbij ik de knop wil omzetten om te gaan realiseren. Maar ook simpel nadenken en naar mezelf kijken. Ik heb mijn dak ook vol liggen met zonnepanelen. Dat is een investering, maar het is heel prettig om te zien dat je stroom hebt opgewekt. Of dat je het appje opent en ziet dat je wasmachine op dat moment op zonne-energie draait.

Wat heb jij persoonlijk met duurzaamheid?

Ik heb altijd gevonden dat wij als bewoners van deze planeet iets moeten doen voor het milieu. Een aantal jaar geleden zag ik een documentaire op Discovery over het smelten van de poolkappen en hoe snel dat gaat door wat wij met z’n allen doen. Ik kan mijn dak volleggen met zonnepanelen en in mijn buurt proberen mensen te overtuigen maar hoe ver kun je dat laten doorklinken? Als wethouder kan ik die bewustwording bij nog meer inwoners creëren, dat is de kers op de taart. Ik wil mensen bewustmaken dat we iets moeten doen. We hebben een flinke opgave en ik wil als trotse gemeente kunnen zeggen dat we op koers lopen of voorlopen, en overige gemeenten duidelijk maken dat het kan.

Hoe zie je de rol van de gemeente?

We zeggen altijd dat we geen regiegemeente zijn maar een faciliterende rol hebben. Het moet haalbaar en realistisch zijn en door met groepen in gesprek te gaan, kun je van tevoren vaststellen wat je van elkaar verwacht. We hebben nu een duurzaamheidsbeleid, maar als ik daarmee achterover ga zitten, hoe wordt het dan gerealiseerd? We willen als gemeente projecten vanuit inwoners of coöperaties faciliteren.

Wat wil je in vier jaar tijd bereiken?

Over vier jaar hoop ik bij een van de zonneparken te staan om een lintje door te knippen. Nee, ik wil vooral realiseren dat we in controle komen. We hebben een heel mooi plan en dat wil ik omzetten naar een actielijst in termijnen van vier jaar, met evaluatiemomenten. Ik wil over vier jaar op de ambitie zitten die we met elkaar hebben uitgesproken, maar eigenlijk wil ik eroverheen zitten. Zorgen dat we voorlopen.

Gaat dat lukken?

Ik denk dat we met de trajecten die we nu inzetten, stappen aan het maken zijn. Het hangt echter wel van een aantal randvoorwaarden af of alles gerealiseerd kan worden, dus ik ben voorzichtig in mijn uitspraken. Ik ben realistisch genoeg om te weten dat er veel aspecten omheen hangen die belangrijk zijn. Punt 1 is participeren. Ik doe liever langer over een traject als het daardoor goed verloopt.

Hoe ziet het energielandschap er over vier jaar uit

Dan zijn er meer zonneparken en windturbines, die realistisch zijn geplaatst op een passende plaats in ons mooie landschap. Vier jaar vind ik te kort voor echte veranderingen in het energielandschap. Ik denk dat het langer duurt. Duurzaamheidsprojecten stoppen niet bij gemeentegrenzen en we moeten dan ook samenwerken met andere gemeenten. Zonder samenwerking kom je nergens.

Wat wil je als eerste doen als wethouder?

Inzichtelijk maken wat we de komende vier jaar kunnen realiseren: de routekaart omzetten naar een actiekaart. Oren en ogen openhouden voor ontwikkelingen waar we op kunnen aanhaken en alles opknippen in delen van vier jaar. Halen we een ambitie niet, wat moeten we dan doen om het wel te halen?

Hoeveel jaar wil jij hier zitten?

Ik weet niet of ik hier over twaalf jaar nog zit. De ambitie is er wel. Ik ben pas 39 en ik wil dit voor langere tijd doen. Ik zie het als een start. We zetten de trein in werking en zorgen dat we alle stations afgaan. En ik wil niet stoppen bij het eerste station.

Overbetuwe: Dimitri Horsthuis-Tangelder (GBO)

Dimitri Horsthuis-Tangelder is getrouwd en woont sinds 2012 in Driel. Sinds 2015 is hij actief binnen de lokale politiek. Hij heeft eerder gewerkt als Hoofd Inkoper voor The Adecco Group en had een eigen bedrijf in het helpen van mensen met financiële uitdagingen. Binnen GBO was hij actief als burgerraadslid en lid van de Rekenkamercommissie. Daarbij pakte hij vooral projecten op binnen het sociale domein, burgerparticipatie, financiën en werkgelegenheid. Als wethouder wil hij laagdrempelig werken en benaderbaar zijn.

In de gemeente Overbetuwe heeft hij in zijn portefeuille:
• Duurzaamheid
• Kernenbeleid
• Cultuur, Recreatie, Toerisme
• Erfgoed
• Schulddienstverlening
• Armoede en minimabeleid
• Participatie
• Openbaar Vervoer

Interview en tekst: @tefkevandijk