Vertel. Wat zijn de ambities in Zevenaar?
Wij hebben in ons collegeprogramma en in de kadernota uitgesproken dat we op dit gebied een behoorlijke ambitie hebben. Zo willen we als organisatie in 2025 CO2-neutraal zijn en als gemeente in 2040. In het vorige college hebben we ons wagenpark al deels elektrisch gemaakt en we hebben nu zonnepanelen op het dak liggen. Het is een flink dak, en een coöperatief dak waardoor bewoners ook kunnen meedoen.
En windenergie?
We krijgen in 2019 vier grote windmolens in ons Zevenaarse gebied. Die zijn ons opgelegd maar ze leveren wel veel energie op. Oorspronkelijk was het plan dat er op de grens van Duiven en Zevenaar zeven windmolens zouden komen, deels op Duivense grond en deels op Zevenaarse grond. Daar is veel protest tegen geweest omdat het een open gebied is. Ook zijn inwoners niet op tijd bij de plannen betrokken. Dat zijn de grootste fouten die in het verleden zijn gemaakt. Het gaat meer leven en levert ook wat op als je inwoners erbij betrekt en hen deel laat uitmaken van het geheel door er bijvoorbeeld eigen energie van te krijgen. Dan zien ze het minder als een bedreiging. Iedereen heeft hier wel van geleerd en niemand gaat meer beginnen met zonnevelden of windmolens zonder draagvlak bij inwoners. Als zij mee willen, kunnen we stappen maken.
Nu worden burgers er dus wel bij betrokken?
Dat doen we steeds meer. Gelukkig is bij initiatiefnemer Raedthuys Groep ook duidelijk geworden hoe belangrijk dat is. Ze hebben bewoners steeds meer meegenomen in hun plannen en die krijgen ook compensatie bij de windmolens die in 2019 worden geplaatst.
Dat is een mooie stap, vier windmolens.
Maar we zijn er nog niet. We hebben nog heel wat te gaan en daar komt nu het aardgasloos maken van wijken bij. Dat is in een versnelling terechtgekomen door de Wet VET die per 1 juli is ingegaan. Dus ja, we hebben een leuke opgave. Er is veel te doen. De ambitie en de urgentie zijn helder, al is het bij de een meer dan bij de ander. Dat we nu grote stappen moeten zetten is duidelijk.
Gaan jullie de doelstelling van 2040 halen?
Ik ga ervan uit dat we de doelstelling halen. De vier windmolens dragen alvast goed bij en we hebben gesprekken gehad met mensen die zonnevelden aanleggen. Daar willen we echter eerst een visie onder leggen over wat we willen en waar we dat willen. Hoe passen we het in? Heeft het meerwaarde als we bij de windmolens een zonneveld zetten? Waar bestaat dat dan uit? En wie bedienen we dan? Dat soort zaken. We hebben ook onderzoek laten doen naar geothermie maar dat blijkt voor ons geen oplossing. Dan moeten we zo diep dat het niet aantrekkelijk is. Vanwege het inpassingsplan van die vier windmolens is er nu wel een andere kijk ten aanzien van windenergie. Die is duidelijk positiever geworden. We hebben een aantal initiatieven voor grootschalige zonnevelden in de steigers staan en in gesprekken komt nu de vraag hoeveel hectare zonnepanelen het minder is als we kiezen voor een windmolen. Kortom, er is beweging. Ook met een aantal lokale initiatieven. Wat ervan komt weten we nog niet maar de ontwikkeling is er.
Waar richten jullie als gemeente de aandacht op?
Als gemeente leggen we de focus op de warmtetransitie, van het aardgas af. Dat wordt nu automatisch urgenter door de Wet VET. Alles wat er nu wordt gebouwd, wordt zonder gas gebouwd. In 2040 moet het aardgas hier weg zijn dus dan moeten we andere maatregelen nemen en ook kijken naar het duurzaam opwekken van energie. We hebben geen warmtenet zoals Duiven maar we zijn aan het onderzoeken of we Zevenaar op dat net kunnen aansluiten. Toentertijd was dat financieel niet aantrekkelijk maar we laten het nu toch uitzoeken. Inmiddels hebben we een nieuwbouwwijk met een warmtenet maar dat net is niet groot genoeg om de rest van Zevenaar te verwarmen. In het uitfaseren van aardgas kijken we onder meer naar wanneer we met de riolering bezig gaan, hoe oud het gasnet is en wat de onderhoudsplannen zijn van de woningbouwcoöperaties. Als er in buurten mensen zijn die van het gas af willen en die buurt is nog niet oud, dan gaan we daar ook aan de slag. Het is en, en. De beweging komt van bovenaf en van onderaf.
Wat is hierbij de rol of taak van gemeente?
We willen de initiatieven die er zijn belonen en ervan leren. Wat werkt wel en wat niet? Hoe kunnen we ontzorgen? Hoe kunnen we het aantrekkelijk maken om van het gas af te gaan? We zijn nu druk bezig om partners te zoeken waarmee we een soort consortium kunnen oprichten. Als dat lukt, moeten we kijken wat we dan kunnen aanbieden. Ik kan aan een huiseigenaar niet vragen of hij eventjes twintigduizend euro wil ophoesten. Je kunt het wel aantrekkelijker maken met ontzorging.
Al met al een flinke opgave.
Het is een gigantische opgave die behoorlijk veel geld gaat kosten. Het vereist ook veel planning en we hebben een beperkt aantal handjes om alles uit te voeren. Maar we voelen de noodzaak er iets mee te doen. In 2006 hebben we een milieuplan opgesteld over waar we in 2030 met Zevenaar willen zijn. Dat was een ambitie op het gebied van bodem, geluid en lucht maar ook energie. Daarna is er een focus gekomen op de brede energiediscussie en door het akkoord van Parijs en de ontwikkelingen in Groningen is het allemaal in een stroomversnelling gekomen. In het begin was er weerstand. Waar nu de moeilijkheid nog zit is dat het voor iedereen toegankelijk moet zijn; het moet betaalbaar blijven.
Is het gemeentebestuur anders gaan kijken naar duurzaamheid?
Voorheen was het de portefeuille milieu. Nu is duurzaamheid apart benoemd. En we maken deze periode serieus geld vrij. Het college heeft de ambitie om een duurzame impuls te geven aan Zevenaar. Dat betekent dat we bij elk voorstel gaan nadenken hoe het anders kan. Kan het circulair, wat is de footprint op het klimaat? Kan die minder? We maken bij alles een klimaatparagraaf.
Waarom heb jij duurzaamheid onder je hoede gekregen?
Ik heb duurzaamheid naar me toe getrokken omdat ik altijd iets met het milieu heb gehad. Je beseft wat je doet met elkaar en dat we van die fossiele brandstof af moeten gaan en af moeten blijven, wil je de aarde nog kunnen doorgeven aan volgende generaties. Ik ben een CDA-mens en rentmeesterschap zit in onze genen. Daarmee past dit heel goed in onze visie.
Denk je dat je veel voor elkaar krijgt in Zevenaar?
Ik laat me niet snel afschrikken, dus ik vind het een uitdaging dat het een grote opgave is. Ik besef ook dat ik over mijn graf regeer. Ik heb vier jaar en in die tijd wil ik graag een goed fundament neerzetten. Als je op je handen gaat zitten, gebeurt er niks. Overigens geldt ‘over je graf regeren’ niet echt op dit onderdeel. We hebben het over 2040 en dat gaat een aantal raadsperiodes mee. Maar als je voor je uit blijft schuiven, doe je nooit wat.
Hoe ziet jouw fundament eruit?
De fundering moet zijn dat wij als organisatie over vier jaar vrijwel CO2-neutraal zijn. Verder moeten er proeftuinen liggen waarmee we kunnen bewijzen dat iets werkt, zodat we een uitrol kunnen maken. Het eerste fundament, het uitzoeken hoe het gaat, waar en wanneer: dat moet deze periode vorm krijgen.
Wat ga je als eerste doen?
We koersen erop aan dat we eind dit jaar een warmtevisie gereed hebben waar de mogelijkheden voor Zevenaar in staan. Ook komt daar een prioritering of planning in van welke wijken we aanpakken en wat de alternatieven zijn voor deze wijken. We merken dat die vragen nu al komen van inwoners en we moeten ze duidelijkheid geven. Het kost ongeveer twee jaar om een wijk zover te krijgen maar ik hoop dat we deze vier jaar al bezig zijn met een of twee wijken, met de schep in de grond. Het mag niet bij de tafel blijven. In de bouwvergunning voor nieuwbouw kunnen we het nu afdwingen door de nieuwe wet. Het ligt nu niet aan ons. Het is fijn om een stok achter de deur te hebben. Projectontwikkelaars gaan anders snel achteroverleunen omdat het goedkoper is om gas aan te leggen. Maar dat is kortetermijndenken en eigenlijk geld weggooien. We willen heel graag laten zien dat het anders kan.
Hoe zit het met de opwek van energie?
Dat loopt parallel aan elkaar. Als je van het aardgas af wilt, moet je ook kijken naar de alternatieven. We kunnen ervan uitgaan dat de vraag naar elektriciteit toeneemt en dan is het niet handig dat we dat grijs gaan invullen. We willen meteen van de juiste warmtebronnen gebruik gaan maken. Je kunt opteren voor all-electric maar je kunt ook kijken of er een mogelijkheid is dat we aansluiten op een bron voor de hele wijk, met buurtoplossingen. Stel dat het doortrekken van het warmtenet van Duiven financieel haalbaar is, dan zal het alleen tot de stad Zevenaar gaan. Alle andere dorpen kunnen niet op die warmtebron en dan is lokale opwek van belang. In totaal hebben we het over elf dorpen dus we moeten dat elf keer doen. Daarom willen we proeftuinen gaan aanleggen, om te kijken hoe het gaat lopen.
Verwacht je dat mensen willen meedenken?
Het voordeel van dat we van het aardgas af moeten is dat het iedereen raakt. Het doortrekken van de A15 raakt niet iedereen, maar dit wel. Mensen voelen daardoor meer de urgentie. Het leeft en er zijn al initiatieven die vanuit de samenleving komen. Helaas was het animo voor het collectieve zonnedak nog vrij gering. We zien in andere steden dat het afhankelijk is van de mensen die in een buurt wonen.
Leeft duurzaamheid onder de inwoners?
Voor inwoners moet bewustwording en communicatie goed zijn. We moeten wat te bieden hebben. We zijn van plan om energiecafés te gaan houden om iedereen erin te betrekken. Daarbij kunnen we de urgentie duidelijk maken, de kaders aangeven en om suggesties vragen. Mensen kunnen meedenken en we hopen bewoners te verleiden, deels financieel en deels door te ontzorgen. Sommigen hebben een financiële reden, sommigen willen onafhankelijk zijn. We kunnen deze mensen bij elkaar zetten en ze in hun kracht zetten. Als je twee of drie enthousiaste mensen hebt, trekken ze vanzelf anderen mee. En als die het goede voorbeeld zien, gaat het als een vliegwiel fungeren. Dat is wat we willen. We willen het zien als een kans. Om je woning te upgraden en je leefklimaat beter te maken. Je leeft veel fijner in een duurzame woning. Daar moeten we de nadruk op leggen.
Zevenaar: Carla Koers (CDA)
Sinds 2 januari 2018 is Carla Koers wethouder in de Gemeente Zevenaar voor onder meer mobiliteit, duurzaamheid en energie. Ook is ze dorpswethouder voor de dorpen Angerlo en Aerdt. Tijdens de verkiezingscampagne gaf ze aan zich te willen inzetten voor prettig wonen en werken. Dat vraagt volgens haar om goede verbindingen tussen mensen, steden en landen. Binnen de gemeente Zevenaar ziet ze veel kansen op het gebied van recreatie en toerisme, economie en werk. “Ik wil me ervoor inzetten dat dit op een duurzame manier gebeurt. Ook ga ik me sterk maken voor het behoud van het goede leven in heel Zevenaar, daar is aandacht en actie voor nodig.” Over haar huidige werk als wethouder zegt ze: “Het is een mooie portefeuille waarin de komende tijd heel veel gaat spelen!”
In de gemeente Zevenaar heeft zij in haar portefeuille:
– Milieu en duurzaamheid
– Cultureel erfgoed en monumenten
– Reiniging en afval
– Mobiliteit en bereikbaarheid
– Infra
– Verkeer & vervoer
– Parkeren
– Openbaar vervoer
Interview en tekst: @tefkevandijk